Uyku tulumu, kuşkusuz favori ekipmanlarınız ne sorusuna verilebilecek ilk cevaplardan birisidir. Öyle olmadığını düşünüyorsanız, kamp yapacağınız yere kadar sırtınızda taşıdığınız, çoğu zaman kendinizden büyük sırt çantalarıyla yaptığınız uzun yürüyüşleri, buz gibi havada sabahtan akşama kadar odun taşıdığınızı, birde ateş yakmak ve yemek yapmakla uğraştığınızı hayal edin. Sonrasında günün tüm yorgunluğunuda yanınıza alarak uyumak için çadıra girdiğinizde cevabınızı tekrar almak isterim.

             Uyku tulumları kamp ve bir çok outdoor aktivitede soğuktan etkilenmeden uyumamızı sağlayan, bizi dış ortam şartlarından yalıtan tekstil malzemeleridir. Diğer tüm ekipmanlarımız gibi uyku tulumlarımızı da seçerken bir çok farklı kritere dikkat etmemiz gerekiyor. Bu yazımda uyku tulumlarının çeşitlerini, kendimize uygun uyku tulumunu nasıl seçebileceğimize, bizi sıcacık tutmayı sağlayan çalışma prensiplerini ve onlara uzun süreler sarılıp uyumamızı sağlayacak uzun ömürlü kullanım tüyolarını sizinle paylaşacağım.

Uyku tulumları çok basit bir çalışma prensibine sahiptir. İçindeki çayı çok uzun süre sıcak tutan bir termos gibi içindeki bizi sıcak tutar. İçeride vücudunuzun ürettiği ısının dışarıdaki soğuk hava ile temasını en aza indirerek sıcaklığın korunmasını sağlarlar.

İyi bir uyku tulumunun sahip olması gereken en temel 2 özelliği içerdeki havayla dışarıdaki hava temasını en aza indirmesi ve siz içinde yatarken çok fazla hava boşluğu barındırmamasıdır. O yüzden hem ısının içeride kalmasını sağlayacak doğru dolgu maddesinden yapılmış bir uyku tulumu seçilmeli hem de seçtiğiniz bu uyku tulumunun vücut tipinize uygun olması çok önemli. Uyku tulumunun çalışmasının yanında uyku tulumunu doğru kullanıyor olmak da son derece önemlidir. Uyku tulumunuzu nasıl kullanacağınızdan yazımın devamında bahsedeceğim.

    Uyku tulumunun ne olduğunu ve nasıl çalıştığını öğrendiğimize göre şimdi kendimize uygun uyku tulumunu bulmamız daha kolay olacaktır umarım. Tırmanış, trekking, dağcılık gibi sporlarda sürekli hareket halinde olacağınız için çantanızda çok fazla yer kaplamayan hafif, küçük bir model seçmeniz daha uygun olacakken , kampçılıkta fonksiyonellikten ziyade konfor ön plandadır.

              Bir çok farklı özellikte ve çeşitte uyku tulumu bulunmasına karşın piyasada ve kamplarda karşılaşacağınız türleri sentetik dolgulu ve kaz tüyü dolgulu olmak üzere 2 çeşittir. Az sonra bu 2 türünde birbirine göre avantajlarını ve dezavantajlarını anlatacağım, fakat bunlardan önce belirlememiz gereken bir nokta var. Uyku tulumları için Avrupa Standartları Enstitüsü tarafından belirlenmiş bazı standartlar var. Bunlar özellikle cinsiyete göre değişen vücut ısılarımıza uygun uyku tulumu seçebilmemiz için gerekli olan değerlerdir.

Bunlar ;

Üst Limit : Standart bir erkeğin uyku tulumu içinde ( tulumun başlığı, fermuarı açık ve kollar dışarıda uyuyarak ) terlemeden rahat bir şekilde uyuyabileceği en yüksek sıcaklıktır.

Konfor: Standart bir kadının ( fermuar ve başlık kapalı iken ) tulum içinde terlemeden rahat bir şekilde uyuyabildiği sıcaklıktır.

Alt limit: Standart bir erkeğin kıvrılmış bir (cenin) pozisyonda 8 saat boyunca uyanmadan uyuyabileceği ısı değeridir.

Extreme: Standart bir kadının 6 saat boyunca hipotermi riski olmadan yani vücut ısısı 35 derecenin altına düşmeden uyuyabileceği derecedir. Bu değerler uyku tulumunun içinde içlik giydiğiniz, tulumun zemininde bir matın serili olduğu, rüzgar ve soğuk hava gibi olumsuz şartlardan izole bir ortamda olduğunuz ( çadır gibi ) hesaba katılarak belirlenmiştir.

Yukarıda anlattığım ısı değerlerinin uyku tulumlarında karşılaşacağınız halidir. Kaliteli uyku tulumlarının nerdeyse tamamının içinde bulunur. Alacağınız uyku tulumunun içinde ya da kılıfında bulunmaması halinde o uyku tulumunun size vadettiği sıcaklık değerlerini sunabileceğinden şüphe etmenizi öneririm. Ve tecrübelerime göre bu değerlerin sizi yanıltmaması için uyku tulumu seçerken extreme değerleri yerine konfor değerlerini baz almanızı ve konfor değerlerinide istediğiniz mevsime karar verdikten sonra kararınızın bir kaç derece altında almanızı tavsiye ederim.

Tabi bu değerleri hesaplarken her insanın metabolizmasının farklı olabileceğini unutmamalıyız. Yani bir başkasının içinde üşümediği bir tulumda üşüyebilirsiniz. Tüm bu değerleri yapacağınız aktiviteyi, mevsimi ve cinsiyetinizi hesaba katarak yapabilirsiniz.

DOLGU MALZEMELERİ

Uyku tulumlarında genellikle kaz tüyü veya sentetik dolgu malzemeleri olmak üzere iki farklı dolgu malzemesi kullanılır. Bu her iki çeşit uyku tulumlarınında birbirine göre artı ve eksileri bulunmaktadır.

KAZ TÜYÜ UYKU TULUMU :

Hafif ve yüksek dayanıklılığı ile gönüllerde taht kurmuş fakat yüksek fiyatları ve ilgi gerektiren yapıları nedeniyle alacakların kafalarında bazı soru işaretlerine neden olan kaz tüyü uyku tulumları, yapısı gereği nefes alabilen, sıkıştırılabilir ve hafif olması nedeni ile seyahat kalitesini artırma açısından büyük avantaj sağlar. Nem ve ıslaklığa karşı sentetik uyku tulumlarına kıyasla daha az dayanıklıdır. Kaz tüyü dolgusu için gerekli malzeme kaz ve ördek tüylerinden elde edilir. Sentetik dolgu malzemeli uyku tulumlarına nazaran daha pahalıdır. Dikkat edilir, temizliği güzel yapılır ve kullanım talimatlarına uyulursa ömür boyu kullanmak mümkündür.

Avantajları :

• Sentetik tulumlara göre ciddi bir ağarlık avantajları veya sıcaklık avantajları vardır. Aynı sıcaklık konfor derecesindeki sentetik ve kaz tüyü dolgulu tulum arasında neredeyse yarı yarıya bir ağırlık farkı vardır yani aynı ağırlık ve hacim oranında ki tulum arasında da sıcaklık farkı vardır. Kaz tüyü tulumlar çok daha fazla izolasyon sağlarlar.
• Ağırlığının yanı sıra kaz tüyünün sıkışabilmesi sebebiyle neredeyse aynı oranda bir hacim farkı da vardır. Kaz tüyü tulumlar taşınabilirlik olarak tartışmasız birinci sırada.

Dezavantajları:

• Nem ve suya karşı çok hassastırlar. Yıkanma durumlarında dahi çok büyük bir özenle kurutmanız gerekmektedir aksi halde tüylerin formu bozulabilir ve kurumaları çok uzun zaman alır.
• Fiyatları sentetik tulumlara göre oldukça yüksektir. (Yine aynı oranı vermek istemiyorum ama neredeyse iki katı ( aynı ısı konfor derecesine sahip tulumlar))

* Çok hassaslardır. Çadır dışında kullanılması hatta mat kullanmadan doğrudan zeminde kullanılması o çok para verip aldığınız tulumun ortamdaki nemi hemen çektiğini fark edebilirsiniz.

SENTETİK DOLGULU UYKU TULUMLARI

Sentetik dolgulu tulumlar için söylenecek şeyleri aslında yukarıdakilerin tam tersi olarak özetlesek yeridir. Ülkemizde neredeyse tamamı ithal olan bir sektör olan outdoor pazarının bütçe dostu ( nispeten ) üyelerindendir. Kaz tüyü tulumlar gibi sizi çok yormaz, rahatlıkla makineye atıp yıkayabilirsiniz. Buluşma öncesi yıkanan pantolondan daha önce kurur. Hacim ve ağırlığı biraz fazladır ( biliyorum anladınız ). Soğuk gecelerde nemlendiği zaman sabah 5 dakika güneşte bırakmanız halinde kurumuş olacaktır.

Avantajları:

• Kaz tüyü tulumlara göre ciddi fiyat avantajları vardır
• Makinede gönül rahatlığı ile yıkayabilirsiniz kuruması da bir o kadar kolaydır
• Islansalar bile nerdeyse tamamının su geçirmez kumaşa sahip olması sebebiyle içerisine su geçirmez ve rahat rahat uyumaya devam edebilirsiniz.

Dezavantajları :

• Hacim ve ağırlıklarının kaz tüyü tulumlara göre fazladır
• Ne kadar dikkat ederseniz edin az sonra size bahsedeceğim tüyolara çok dikkat etseniz dahi zamanla içerisindeki tüyler bir noktada toplanmaya başlar ve tüyler içeride homojen bir şekilde dağılmaz.

* Kaz tüyü tulumlara göre biraz serttirler.

Tüm bunların yanında dikkat ettiğimiz taktirde bize daha rahat bir uykunun anahtarını verecek olan bir kaç tavsiye daha ;

– Mat seçiminizi çok iyi yapmalısınız. Yatacağınız yer ile tulum arasında katman oluşturacak olan matınızın ne kadar kalın ve konforlu olmasına dikkat ederek seçerseniz ısı kaybını o kadar en aza indirebilirsiniz ve böylelikle hem zemindeki sizi rahatsız edebilecek şeylerden korunmuş olursunuz hemde daha rahat bir uyku uyuyabilirsiniz.

– Çadır gibi kapalı bir ortamda uyuyorsanız çadırlar hakkında yazdığım yazıda da bahsettiğim gibi sürekli çadırınızdan çıkıp içerideki hava ile dışarıdaki havanın birbirine karışmasını engellemelisiniz. Yaklaşık 30 dakikanın sonunda dışarıdaki hava sıcaklığı ile çadırınızın içerisindeki sıcaklık arasında 10 derece kadar bir fark oluşacağını tekrar hatırlatmak istiyorum. Bu nedenle uyku tulumuna girmeden önce tuvalet ihtiyacınızı gidermelisiniz ve gece boyunca ihtiyacınız olacak şeyleri tulumunuzun hemen yanında bekletmelisiniz.

– Tulumunuzun sağladığı konfor sıcaklıklarından daha düşük bir sıcaklıkta uyacaksanız içinize giyeceğiniz termal içlikler ısı kaybını biraz daha azaltarak rahatlıkla uyumanızı sağlar.

– Tulumunuz büyük geliyorsa kesinlikle kıyafetlerinizle ayak kısımlarınızı doldurmanızı öneririm ve eğer çok soğuk bir gece sizi bekliyorsa içine çokta kaynar olmayan su doldurduğunuz bir sıcak su torbasını ayak kısmınıza koyarsanız uykuya dalmanız biraz daha rahat olabilir.